Julian Tuwim - Stary cygan

   Hen, w ciemnym borze mieszka niebożę,
   Cygan staruszek, od wielu już lat.
   Smętne piosneczki z jego skrzypeczki
   Niegdyś płynęły ... Dziś nie chce ich świat.
   Znów przyszła wiosna, wonna, radosna,
   I słodko w gałązkach zaćwierkał znów ptak.
   W sercu Cygana znów krwią broczy rana,
   Więc szepce cicho do żony swej tak:
       "Gdzie są me skrzypki lipowe?
       Serce drży we mnie jak liść,
       Hen, tam do miasta gwarnego
       Muszę dziś jeszcze iść.
       Zagrać chcę jeszcze raz w życiu
       Tę starą piosenkę swą.
       Jam Cygan z dziada pradziada
       I żyłem tylko nią.
       Jam z pieśnią żył i umrę z nią".
   Więc idzie stary przez pola, jary,
   Choć starość mu ciąży na plecach jak garb.
   Idzie, kuleje, pot zeń się leje
   I mocno ściska skrzypeczki, swój skarb.
   Już jest nareszcie w wyśnionym mieście,
   Do sali wspaniałej się zbliża, a drży.
   Serce mu wali, bo niegdyś w tej sali
   Słuchano jego piosenek i gry:
       "Przepraszam, mości panowie,
       Czy nie pamięta kto z was?
       Grywałem tu niegdyś, przed laty,
       Pieśnią słodziłem czas.
       Zagrać chcę jeszcze raz w życiu
       Tę starą piosenkę swą.
       Jam Cygan z dziada pradziada
       I żyłem tylko nią.
       Jam pieśnią żył i umrę z nią".
   Wtem ktoś wyskoczył z śmiechem ochoczym:
   "Moi panowie, ten oszust z nas kpi!
   Włóczęgo! Fora z pańskiego dwora!
   Piccolo! Hejże, otwieraj mu drzwi!"
   Na rozkaz pana kelner Cygana
   Za drzwi wyrzucił i uderzył w kark.
   Znalazła potem skrzypki pod płotem
   Stara Cyganka i łkała wśród skarg:
       "Już on nie zagra wam nigdy,
       O ludzie bez serc i dusz,
       Zmilkły już jego skrzypeczki
       Zamilkły na zawsze już!
       Jest w ciemnym lesie grób cichy,
       Śród leśnych kwiatów się skrył,
       Leży w nim Cygan staruszek,
       Który dla pieśni żył.
       Żył tylko z nią
       i umarł z nią".

---

Pierwodruk w: Estrada, nr 5,1918, str. 56; Przedruk: Wyd. osobne: Nuty miniaturowe nr 17-18, muz. E. Kondor, nakład I. Rzepecki, Warszawa 1931; J. Tuwim, Kabaretiana, Czytelnik 2002.

Uwagi: Piosenka drukowana pod pseudonimem J. Wim; była wykonywana przez Nutę Bolską w 1918 r. w kabarecie Sfinks. Według Kazimierza Krukowskiego jest to debiut kabaretowy Tuwima (K. Krukowski, Moja Warszawka, Warszawa 1957, s. 64).

Źródło tekstu: J. Tuwim, Kabaretiana, Czytelnik 2002, str. 40

klucz: tuwim-stary-1918