"Giełdziarze": Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 23:28, 31 lip 2011

Piszą nam z Warszawy:

Pan Julian Tuwim, jeden z najwybitniejszych poetów młodej Polski, żyd z pochodzenia, wyznania --- a dodajmy i z rodzaju talentu! --- Ogłosił świeżo w jednem z pism warszawskich wiersz pt.: "Giełdziarze", będący namiętną, z temperamentem oryentalnym napisaną dyatrybą przeciw paskarstwu, lichwiarstwu, spekulacyi walutowej i brutalnemu używaniu życia w dzisiejszej dobie. Tendencya ta została jednak przetłomaczona na szczery język poetycki, a że p. Tuwim rozporządza niepospolitym talentem, przeto wyszła rzecz silna, do głębi serc wstrząsająca. Użył wprawdzie w jednem miejscu poeta zwrotu o "gudłajach" i "szajgecach" --- gudłajami nazywa się w Królestwie chassydów, szajgecami "cywilizowanych" żydów --- ale, że wierszowi nie przyświecała tendencya antysemicka, to chyba nie ulega wątpliwości. Dla przykładu pozwalamy sobie zacytować początek tego utworu:

Wiersz ten, którego tylko sam początek przytaczamy, zrobił w Warszawie silne wrażenie, a wczoraj doprowadził nawet niektóre sfery żydowskie do ostrej demonstrancyi przeciw poecie. Miano bowiem deklamować ów wiersz na jednym z tak modnych obecnie "wieczorów autorskich", a program wieczoru (poświęcony poezyom Tuwima i Wierzyńskiego) był z góry zapowiedziany. Na sali zgromadziła się znaczna liczba publiczności żydowskiej. W chwili, gdy zaczęto deklamować "Giełdziarzy", z grona tej publiczności rozległy się przeraźliwe gwizdy, krzyki i protesty. Hałas został jednak wywołany nie tyle przez "gudłajów" czy "szajgierów", ile przez grono syonistycznych studentów i studentek żydowskich z pomiędzy których poczęły padać pod adresem poety okrzyki: "zdrajca, renegat, odszczepieniec, oszczerca żydów" itd. Publiczność w odpowiedzi na tę manifestacyę zgotowała Tuwimowi burzliwą owacyę, sprawców zaś zajścia, którzy nie chcieli dobrowolnie sali opuścić, zmusiła do tego policyą.

W ten sposób największy talent poetycki, jaki żydzi u nas wydali, został przez nacyonalistyczny kierunek żydowski potępiony; od czci odsądzony jako oszczerca i "antysemita". Jest to jaskrawy dowód, jak często tą nazwą szafują narodowe koła żydowskie jak najniesłuszniej. A każde nadużycie musi się zemścić!

Pierwodruk w: Czas, nr 38,1921, str. 2-3;